براساس گزارش بانک جهانی، نرخ باروری برای ایران ۱/۷فرزند به‌ازای هر زن بوده و در صورت ادامه داشتن روند فعلی تا سال۱۴۳۰ به بالاتر از نرخ جانشینی نخواهد رسید، لذا لازم است برای عبور از بحران سالمندی اقداماتی انجام پذیرد.
تاریخ انتشاردوشنبه ۶ دی ۱۴۰۰ - ۱۰:۵۴
به گزارش خبر24، سالمندی جمعیت پدیده‌ای است که هرکدام از کشورهای جهان، تجربه متفاوتی از رویارویی با آن دارند. این پدیده زمانی رنگ و بوی بحران به خود می‌گیرد که دولت‌ها با آمادگی کافی به استقبال آن نروند، مطالعات جمعیت نشان می‌دهد تعداد افراد مسن تا سال۱۴۲۰ با رشدی جدی به بیش از سه‌برابر تعداد کنونی خواهد رسید. این مساله آنقدر اهمیت دارد که بارها مقام معظم رهبری بر آن تاکید کرده‌اند؛ در دیدار ایشان با جمعی از زوج‌های جوان در فروردین‌ماه 98 آمده است: «امروز در دنیا آن کشورهایی که جمعیت‌های زیادی دارند، به‌برکت آن به خیلی امکانات دست یافته‌اند؛ چین یک نمونه است، هند یک نمونه است؛ اینکه من تکرار می‌کنم، تاکید می‌کنم، به‌خاطر این است.» موضوع جمعیت در کشور با بحران مهمی روبه‌رو ست.
پس از کاهش شدید نرخ باروری در دهه70 و رسیدن آن به زیر نرخ جانشینی هنوز این نرخ به حد جانشینی نرسیده که مهم‌ترین پیامد آن بحران سالمندی در کشور خواهد بود. براساس گزارش بانک جهانی، این میزان برای ایران ۱/۷فرزند به‌ازای هر زن بوده و در صورت ادامه داشتن روند فعلی تا سال۱۴۳۰ به بالاتر از نرخ جانشینی نخواهد رسید. باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که رشد سالمندی کشور دوبرابر رشد جهانی است و تا چندین دهه آینده شاهد سونامی سالمندی در ایران خواهیم بود، در واقع پدیده سالمندی از پدیده‌هایی است که افراد در زندگی طبیعی خود دیر یا زود آن را تجربه خواهند کرد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال۲۰۵۰ جمعیت سالمندان کشورهای درحال‌توسعه ۸۰درصد جمعیت سالمندان جهان را تشکیل خواهند داد و این رقم قابل‌توجهی است.
گرچه ایران با بحران‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند اما نباید بحران افزایش «سالمندان تنها» را در جامعه نادیده گرفت. دکتر «بهاره همت‌پور»، جامعه‌شناس و تحلیلگر مسائل اجتماعی می‌گوید: «برآورد شده است که در آینده‌ای نزدیک، سالمندان بیشترین جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. از سویی بیش از ۸۰درصد آن‌ها به یک یا چند اختلال یا بیماری مبتلا هستند، مشکلاتی مثل بیماری‌های جسمی، روحی، روانی و اجتماعی که مواردی چون ازدست دادن همسر، فرزند، دوستان، تنها شدن در خانواده، بازنشستگی، کاهش توانایی‌های عملکردی، تغییرات ظاهری، کاهش درآمد و امنیت اجتماعی و نگرش‌های منفی جامعه به آن دامن خواهد زد، ایران یکی از منحصربه‌فردترین کشورها در شتاب سالمندی جمعیت در جهان است.
از سوی دیگر، میزان رشد سالمندی در کشورهای مختلف و بسته به میزان موالید متفاوت است، در کشور ما هم چند سالی است که کارشناسان حوزه جمعیت بر این موضوع تاکید و هشدار داده‌اند که طی سه دهه آینده آمار سالمندان در کشور قابل‌توجه خواهد بود. دراین‌بین دیدگاه‌های کارشناسی زیادی درمورد پدیده سالمندی ارائه شده است اما نکته قابل‌توجه اینکه این موضوع چه زمانی به یک بحران یا ابربحران تبدیل خواهد شد.»
می‌توانیم تهدید را به فرصت تبدیل کنیم
جمعیت سالمندی در ایران طی حدود ۴۲سال از پنج درصد در سال۱۳۵۵ به ۱۰درصد در سال۱۳۹۸ رسیده است (دو برابر شدن جمعیت سالمندی) و مجددا طی حدود ۲۱سال، در سال۱۴۲۰ به ۲۰درصد خواهد رسید (دو برابر شدن مجدد جمعیت سالمندی)؛ این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جهان، دوبرابر شدن جمعیت سالمندی در طول بیش از صدسال اتفاق افتاده و کشور ما ازجمله کشورهای واجد بالاترین شیب و شتاب افزایش جمعیت سالمندی در جهان است. درهمین‌حال، براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال۱۳۹۵، نزدیک به ۷۱درصد از کل جمعیت کشور در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ساله قرار دارد و این بدان معنی است که با توجه به اینکه بیش از ۷۰درصد کل جمعیت را جمعیت ۱۵ تا ۶۴ساله تشکیل می‌دهد.
ایران در فرصت طلایی «پنجره جمعیتی» قرار دارد و جمعیت در سن کار و فعالیت اقتصادی در آن در حداکثر میزان خود است. این کارشناس اجتماعی درباره راهکار مناسب برای هدایت جمعیت توضیح می‌دهد: «اینکه بتوانیم جامعه را جوان نگاه داریم یک ضرورت است. این کار تنها با برنامه‌ریزی و ایجاد انگیزه برای تشکیل خانواده ازسوی جوانان انجام می‌گیرد. ظرفیت جوانان در کشور درحال‌حاضر یک فرصت است که می‌توانیم به بهترین شکل ممکن از آن استفاده کنیم.
تنها لازم است مدیران از ظرفیت‌ها و منابع سرمایه‌ای که در کشور وجود دارد، برای توسعه همه‌جانبه و تضمین دوران بعد از گذار جمعیتی، یعنی سالمندی جمعیت، به نحو مطلوب استفاده کنند و رشد اقتصادی مناسبی را برای کشور فراهم کند. تجربه بسیاری از کشورها نشان از جهش اقتصادی در دوران پنجره جمعیتی دارد؛ بنابراین، لازم است مدیران از ظرفیت‌ها و منابع سرمایه‌ای برای توسعه همه‌جانبه و تضمین دوران بعد از گذار جمعیتی، یعنی سالمندی جمعیت، به نحو مطلوب استفاده کرده و رشد اقتصادی مناسبی را برای کشور فراهم کنند. در این راستا، استفاده از تجربیات و خردمندی سالمندان بسیار سودمند است و از طرف دیگر برنامه‌ریزی برای داشتن سالمندان توانمند، فعال و سالم در فاز جمعیتی آینده، می‌تواند سالمندی جمعیت را تبدیل به یک فرصت مناسب برای سالمندان و جامعه کرده و از بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی که ممکن است با سالمندی جمعیت ایجاد شود، جلوگیری کند.»
نیازهای سالمندان را بشناسیم
این جامعه‌شناس می‌افزاید: «آگاهی یافتن از تغییرات سنی جمعیت و برنامه‌ریزی سیاسی اقتصادی مبتنی بر آن، می‌تواند در موفقیت برنامه‌ها و سیاست گذاری‌ها، بسیار اهمیت داشته باشد. باید متناسب با ویژگی‌های همه‌جانبه این گروه سنی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی جامع انجام شود؛ به‌عبارت‌دیگر، با توجه به افزایش وزن این گروه جمعیتی برای پاسخ به نیازهای آنان، نیاز به بازتعریف ماموریت‌های دستگاه‌های اجرایی وجود دارد. در همین راستا، سند ملی سالمندان کشور، با هدف ایجاد یک پاسخ ملی به افزایش قابل‌ملاحظه جمعیت سالمندان و توسعه سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی مناسب، در راستای برنامه‌ریزی جهت استفاده از توانمندی‌ها ظرفیت‌های سالمندان و ارائه خدمات جامع و هماهنگ به‌منظور پاسخگویی و رفع نیازهای متنوع و خاص سالمندان تدوین شده است.»
کارشناسان تاکید دارند که کشور باید سیاست جمعیتی داشته باشد و به‌سمت افزایش جمعیت حرکت کند؛ زیرا همه شاخص‌های جمعیتی ما نظیر شاخص نرخ رشد، شاخص نرخ باروری و تعداد موالید طی سه دهه گذشته روبه کاهش بوده و با افزایش سالمندی مواجه شده‌ایم. به نظر می‌رسد از هم‌اینک قابل پیش‌بینی است که مسوولان طی دو دهه آینده از پدیده سالمندی غافلگیر شوند، چراکه یک‌سوم جمعیت ما دارای سن بیش از ۶۰سال خواهند شد و این مساله نیازمند زیرساخت‌های لازم در حوزه صندوق‌های بازنشستگی، بهداشت و اقتصاد خواهد بود؛ بنابراین ضرورت دارد از هم‌اینک مجلس و دولت سالمندی را در حوزه‌های مختلف فردی، خانوادگی، سیاسی، امنیتی، اجتماعی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی و اقتصادی بازتعریف و تبیین کنند تا برای مواجهه با سالمندی سیاست داشته باشیم و در این سیاست‌ها همه ابعاد سالخوردگی جمعیت و برنامه متناسب برای مواجهه با هریک از آن‌ها دیده شود تا سه دهه آینده غافلگیر نشویم.
منبع: صبح نو
پس از کاهش شدید نرخ باروری در دهه70 و رسیدن آن به زیر نرخ جانشینی هنوز این نرخ به حد جانشینی نرسیده که مهم‌ترین پیامد آن بحران سالمندی در کشور خواهد بود. براساس گزارش بانک جهانی، این میزان برای ایران ۱/۷فرزند به‌ازای هر زن بوده و در صورت ادامه داشتن روند فعلی تا سال۱۴۳۰ به بالاتر از نرخ جانشینی نخواهد رسید. باید این واقعیت تلخ را بپذیریم که رشد سالمندی کشور دوبرابر رشد جهانی است و تا چندین دهه آینده شاهد سونامی سالمندی در ایران خواهیم بود، در واقع پدیده سالمندی از پدیده‌هایی است که افراد در زندگی طبیعی خود دیر یا زود آن را تجربه خواهند کرد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال۲۰۵۰ جمعیت سالمندان کشورهای درحال‌توسعه ۸۰درصد جمعیت سالمندان جهان را تشکیل خواهند داد و این رقم قابل‌توجهی است.
گرچه ایران با بحران‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند اما نباید بحران افزایش «سالمندان تنها» را در جامعه نادیده گرفت. دکتر «بهاره همت‌پور»، جامعه‌شناس و تحلیلگر مسائل اجتماعی می‌گوید: «برآورد شده است که در آینده‌ای نزدیک، سالمندان بیشترین جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. از سویی بیش از ۸۰درصد آن‌ها به یک یا چند اختلال یا بیماری مبتلا هستند، مشکلاتی مثل بیماری‌های جسمی، روحی، روانی و اجتماعی که مواردی چون ازدست دادن همسر، فرزند، دوستان، تنها شدن در خانواده، بازنشستگی، کاهش توانایی‌های عملکردی، تغییرات ظاهری، کاهش درآمد و امنیت اجتماعی و نگرش‌های منفی جامعه به آن دامن خواهد زد، ایران یکی از منحصربه‌فردترین کشورها در شتاب سالمندی جمعیت در جهان است.
از سوی دیگر، میزان رشد سالمندی در کشورهای مختلف و بسته به میزان موالید متفاوت است، در کشور ما هم چند سالی است که کارشناسان حوزه جمعیت بر این موضوع تاکید و هشدار داده‌اند که طی سه دهه آینده آمار سالمندان در کشور قابل‌توجه خواهد بود. دراین‌بین دیدگاه‌های کارشناسی زیادی درمورد پدیده سالمندی ارائه شده است اما نکته قابل‌توجه اینکه این موضوع چه زمانی به یک بحران یا ابربحران تبدیل خواهد شد.»
می‌توانیم تهدید را به فرصت تبدیل کنیم
جمعیت سالمندی در ایران طی حدود ۴۲سال از پنج درصد در سال۱۳۵۵ به ۱۰درصد در سال۱۳۹۸ رسیده است (دو برابر شدن جمعیت سالمندی) و مجددا طی حدود ۲۱سال، در سال۱۴۲۰ به ۲۰درصد خواهد رسید (دو برابر شدن مجدد جمعیت سالمندی)؛ این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جهان، دوبرابر شدن جمعیت سالمندی در طول بیش از صدسال اتفاق افتاده و کشور ما ازجمله کشورهای واجد بالاترین شیب و شتاب افزایش جمعیت سالمندی در جهان است. درهمین‌حال، براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال۱۳۹۵، نزدیک به ۷۱درصد از کل جمعیت کشور در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ساله قرار دارد و این بدان معنی است که با توجه به اینکه بیش از ۷۰درصد کل جمعیت را جمعیت ۱۵ تا ۶۴ساله تشکیل می‌دهد.
ایران در فرصت طلایی «پنجره جمعیتی» قرار دارد و جمعیت در سن کار و فعالیت اقتصادی در آن در حداکثر میزان خود است. این کارشناس اجتماعی درباره راهکار مناسب برای هدایت جمعیت توضیح می‌دهد: «اینکه بتوانیم جامعه را جوان نگاه داریم یک ضرورت است. این کار تنها با برنامه‌ریزی و ایجاد انگیزه برای تشکیل خانواده ازسوی جوانان انجام می‌گیرد. ظرفیت جوانان در کشور درحال‌حاضر یک فرصت است که می‌توانیم به بهترین شکل ممکن از آن استفاده کنیم.
تنها لازم است مدیران از ظرفیت‌ها و منابع سرمایه‌ای که در کشور وجود دارد، برای توسعه همه‌جانبه و تضمین دوران بعد از گذار جمعیتی، یعنی سالمندی جمعیت، به نحو مطلوب استفاده کنند و رشد اقتصادی مناسبی را برای کشور فراهم کند. تجربه بسیاری از کشورها نشان از جهش اقتصادی در دوران پنجره جمعیتی دارد؛ بنابراین، لازم است مدیران از ظرفیت‌ها و منابع سرمایه‌ای برای توسعه همه‌جانبه و تضمین دوران بعد از گذار جمعیتی، یعنی سالمندی جمعیت، به نحو مطلوب استفاده کرده و رشد اقتصادی مناسبی را برای کشور فراهم کنند. در این راستا، استفاده از تجربیات و خردمندی سالمندان بسیار سودمند است و از طرف دیگر برنامه‌ریزی برای داشتن سالمندان توانمند، فعال و سالم در فاز جمعیتی آینده، می‌تواند سالمندی جمعیت را تبدیل به یک فرصت مناسب برای سالمندان و جامعه کرده و از بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی که ممکن است با سالمندی جمعیت ایجاد شود، جلوگیری کند.»
نیازهای سالمندان را بشناسیم
این جامعه‌شناس می‌افزاید: «آگاهی یافتن از تغییرات سنی جمعیت و برنامه‌ریزی سیاسی اقتصادی مبتنی بر آن، می‌تواند در موفقیت برنامه‌ها و سیاست گذاری‌ها، بسیار اهمیت داشته باشد. باید متناسب با ویژگی‌های همه‌جانبه این گروه سنی، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی جامع انجام شود؛ به‌عبارت‌دیگر، با توجه به افزایش وزن این گروه جمعیتی برای پاسخ به نیازهای آنان، نیاز به بازتعریف ماموریت‌های دستگاه‌های اجرایی وجود دارد. در همین راستا، سند ملی سالمندان کشور، با هدف ایجاد یک پاسخ ملی به افزایش قابل‌ملاحظه جمعیت سالمندان و توسعه سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی مناسب، در راستای برنامه‌ریزی جهت استفاده از توانمندی‌ها ظرفیت‌های سالمندان و ارائه خدمات جامع و هماهنگ به‌منظور پاسخگویی و رفع نیازهای متنوع و خاص سالمندان تدوین شده است.»
کارشناسان تاکید دارند که کشور باید سیاست جمعیتی داشته باشد و به‌سمت افزایش جمعیت حرکت کند؛ زیرا همه شاخص‌های جمعیتی ما نظیر شاخص نرخ رشد، شاخص نرخ باروری و تعداد موالید طی سه دهه گذشته روبه کاهش بوده و با افزایش سالمندی مواجه شده‌ایم. به نظر می‌رسد از هم‌اینک قابل پیش‌بینی است که مسوولان طی دو دهه آینده از پدیده سالمندی غافلگیر شوند، چراکه یک‌سوم جمعیت ما دارای سن بیش از ۶۰سال خواهند شد و این مساله نیازمند زیرساخت‌های لازم در حوزه صندوق‌های بازنشستگی، بهداشت و اقتصاد خواهد بود؛ بنابراین ضرورت دارد از هم‌اینک مجلس و دولت سالمندی را در حوزه‌های مختلف فردی، خانوادگی، سیاسی، امنیتی، اجتماعی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی و اقتصادی بازتعریف و تبیین کنند تا برای مواجهه با سالمندی سیاست داشته باشیم و در این سیاست‌ها همه ابعاد سالخوردگی جمعیت و برنامه متناسب برای مواجهه با هریک از آن‌ها دیده شود تا سه دهه آینده غافلگیر نشویم.
منبع: صبح نو
24-news.ir/vdcgww97.ak9u34prra.html
نرخ طلا و ارز
