ظریف پس از حدود 11 سال با سیاست کدخدامحوری (مذاکره با آمریکا) که حسن روحانی آنرا در سال 92 مطرح کرده بود و به عنوان رویکرد سیاست خارجی دولتهای وی مورد استفاده قرار گرفت، شدیدا مخالفت کرد.
به گزارش خبر24، محمد جواد ظریف وزیرخارجه ایران در دولتهای یازدهم و دوازدهم در گفتوگویی که اخیرا انجام داده با اشاره به اصل گفتمانسازی بیان میکند که آرمانها باید در امتداد منافع باشد و همچنین در پاسخ به سئوال مجری که مطرح میکند «شما با آن سیاستی که میگویید باید با قدرت اصلی در جهان (همان آمریکا) مذاکره کنیم تا با بقیه دنیا بتوانیم زندگی کنیم، موافق نیستید؟»
ظریف در پاسخ به این سئوال میگوید که « نه خیر، موافق نیستم. من معتقدم که اگر آمریکا احساس بکند که فقط میخواهید با او مذاکره کنید. حتما ظالمانهتر از روسیه و چین با شما برخورد میکند.»
درحالی ظریف سیاست مذاکره با آمریکا به عنوان قدرت برتر در غرب را رد میکند که «حسن روحانی» رئیس دولتی که وی وزیر خارجه آن بود سالها پیش بیان کرد که باید با کدخدا (همان آمریکا) برای رسیدن به نتیجه درست مذاکره کنیم.
روحانی در روز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۲، در جمع دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف گفت: «[درباره مشکل هستهای ایران با ابرقدرتها و مذاکرات سال 1382] در آغار موضوع هسته ای هم عدهای تلاشهای ایران را مذبوحانه میخوانند، برخی گفتند مذاکرات با آژانس و اروپا فایدهای ندارد و برخی دیگر نیز گفتند که باید فعالیت هستهای خود را تعطیل کنیم و خلاص شویم و عدهای خواستار تقابل و جنگ با دنیا بودند اما راه تعادل از طریق مذاکره و همکاری برای ثابت کردن صلحآمیز بودن فعالیت هستهای صورت میگرفت.»
وی افزود: « از این رو ما برای دور کردن کشور از جنگ و شورای امنیت و برای به دست آوردن فرصت برای تکمیل فناوری هستهای راه مذاکره با آژانس و اروپا را برگزیدیم. ... هرچند بنده معتقدم مذاکره با آمریکا راحتتر از مذاکره با اروپاست چرا که اروپاییها به دنبال "آقا اجازه" از آمریکا هستند. ... آمریکاییها کدخدای ده هستند، با کدخدا بستن راحتتر است و حالا که رهبر انقلاب در سخنان اول فروردین امسال راه مذاکره را باز گذاشتند دولت بعد با رعایت خطوط قرمز میتواند این رابطه را برقرار کند.»
درواقع همین موضوع به یک رویکرد در سیاست خارجی ایران در زمان ریاست ظریف در دستگاه دیپلماسی کشورمان بدل شد و ایران بیشتر تخم مرغهای خود را در سبد برجام و ابتدا مذاکره با آمریکا چید و بعد از مدتی که ایالات متحده در زمان ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» از برجام خارج شد، به سمت اروپاییها برای زنده نگه داشتن توافق چرخید. متنها با وجود وعده اروپاییها برای راهاندازی کانالهای مالی از جمله اینستکس بازهم چیزی جز «تقریبا هیچ»که «ولی الله سیف» رئیس کل بانک مرکزی دولت روحانی درباره نتیجه برجام مطرح کرده بود، عاید کشور نشد.
اینکه ظریف پس از حدود 11 سال از دولت روحانی که خود مجری سیاست خارجی آن بوده است برخلاف سخنان حسن روحانی کدخدامحوری را تقبیح کرده و با آن مخالفت میکند موضوع بسیار قابل تاملی است که مشخص نیست باید آنرا درس سیاست خارجی دوران ظریف نامید که چکیده آنرا بیان میکند یا تحولی است که در دیدگاه ظریف بر اساس تغییرات شرایط جهانی رخ داده که وی نیز در این مصاحبه بدان اذعان میکند.
با این شرایط در دولت سیزدهم شاهد آن بودهایم که جمهوری اسلامی ایران توانسته با برقراری ارتباط صحیح با کشورهای مختلف جهان بویژه کشورهای منطقه وارد پیمانهای بین المللی مانند شانگهای و گروه بریکس (رقیب گروه هفت) شود و گرههای سیاست خارجی از جمله ارتباط با عربستان و برخی از کشورها را نیز بگشاید که در همین میان شاهد توافقاتی مانند توسعه بندر چابهار با مشارکت کشور هند هستیم که یک قرارداد 10 ساله پشتیبان آن است.